Posts

Hal-qabsiga Qaraamka

Image
Waxaa qoray: Sakariye Yusuf Cigaal. " Cishqigu wa dabayl  Dufaan wada oo Dinaha iyo saaran Deymada ee" Ugu horreyn, jiilkeenani waxay qaraami u yaqaan heesihii hore oo dhan; dhamidood waa inoo qaraami, haddiiba loo tumayo def iyo kaban, qaraamigu se waa ka duwan yahay hees-faneedda. Qaraamigu waxa uu ahaa heellooyin, heelladuna waa hees-ciyaareed la hayb ah dhaantada. Midhaha qaraamiga waxay qaafiyaddu kusoo noqotaa meeriskiiba labo-jeer; way se ka badan kartaa, tusaale ahaan: "Ideeqdoo aniga ii noqotee, anigu adigana ma kuu ahay." Waxaa magaca la siiyaa codadka kuwasoo mid waliba leeyahay baadisooc gaara sida Beerdillaacshe iyo raaxeeye, kadibna codadkaa ayaa hoobal waliba midho gaara ku luuqeeyaa. Cimriga qaraamiga waxa uu ku eekaa waagii ay curatay hees-faneeddu. Inta badan heesaha casriga ah waxa laga hal-abuuraa badda jiiftada, qaraamkuse bad ahaan waa heello. Intaa kadib waxa jira meerisyo heellooyin ah oo aad ugu dhex faafa...

Why Ethiopia and Somalia are jointly investing in four seaports on the Red Sea

Image
MOGADISHU, June 16 (Reuters) – Somalia and Ethiopia announced they were jointly investing in four seaports to attract foreign investment to their two countries, the latest move in a tussle for access to ports along one of the world’s most strategic waterways. After Somalia’s president Mohamed Abdullahi Farmaajo hosted Ethiopia’s prime minister Abiy Ahmed for a meeting at the presidential palace in Mogadishu, the two leaders issued a joint statement of pledges to cooperate on everything from the development of infrastructure including roads linking the two countries to expanding visa services to promote cultural exchanges. The statement did not elaborate on which ports the two countries would develop. The Horn of Africa’s Red Sea coastline extending north of Somalia through Djibouti and Eritrea toward the critical Suez Canal is already dotted with ports owned or run by countries locked in a regional struggle: the United Arab Emirates and its ally Saudi Arabia on one side, and ...

Kala Durugsanaa Labo, Waa Dareenka Sool iyo Damaaciga Siyaasiga.

Image
Tan iyo burburkii dawladii dhexe ee Somalida waxa guud ahaanba jaahwareer galay dhamaan amuurihii iyo hanaankii geeddi-socodka ummadda Somaaliyeed, xag dhaqaale, waxbarasho, Caafimaad, dhaqan, siyaadeed iyo diinba. Waxaa baaba,ay amnigii iyo wada nolaanshihii gudaha, waxa dhimatay xurmadii, karaamadii iyo sumacaddii dibedda.  Isku dayo badan ayaa lasameeyay laakiin wali luguma guulaysan kasoo kabasho sax ah, taasi waxay sababtay in somaalida loo aqoonsado qoom fashilmay oo aan awoodin dhisashada qarankooda. Warbixin kasta oo aduunku soo saarana Somalida waxay ku sheegtaa hogaanka inta gumawday. Inkastoo duruufaha Somaali ku gadaaman ay laqabaan hadana reer Sool waxa u dheer dalanbaabi siyaasadeed oo aan cidi la qabin. Waxa kala jiitay Putland iyo Somaliland, Gudahoodana SSC iyo Khaatumo ayay u kala fadhiyaan. Sool dhana uma fayooba!. Iswaydiintu waxa tahay yaa ka masuul ah dhibaatada reer Sool ay ladaalaadhacayaan? Si aynu helo jawaabta saxda ah qaran iyo qabiil aynu marba d...

Aqoon-yahankii Dunida Soomaray (Aristotle)

Xikmad-yahannadii u kacay Giriigga xilligii qaraamiga waxaa kamid ahaa Aristotle (384 - 322 ch). Isagu wuxuu ahaa ardaygii Plato iyo macallinkii Aleksandar-kii waynaa (The Great Alexander). Wuxuu kamid yahay caqli-maallada dunida soo maray kuwooda ugu waawaynaa. Kutubta badan ee uu qorey wuxuu kaga hadlay wixii aqoon ahaa oo xilligaas la garanayay. Aqoonta uu ka hadlay waxaa kamid ah aqoonta dabiicad-barad (Physics), meeta-fiisikada (Meta-physics), muusikada (Music), cod-karnimada (Rhetoric), luqadaha (Linguistics), siyaasadda (Politic), dhaqaalaha (Economics) dowladda (Government), anshaxa (Aesthetics), cilmiga nolosha (Biology) iyo cilmiga xoolaha (Zoology). Wuxuu ku dhashay degmada Stagira ee ku taal waqooyiga Giriirg. Ardaynimadiisii, aabihiis oo takhtar ahaa darteed ayuu wuxuu fursad u heley in uu barto qalliinka noolaleyda yar-yar ee caafimaadka lagu barto. Sanadkii 367 ch, wuxuu u socdaalay magaalada Athen si uu wax uga barto dugsigii Akadeemiya ee Plato uu fadhiyay. Ardeyni...

Intu Qabtay Intuu Qoray Qalinkiisu Wuxu taray. Boobe Yuusuf Ducaale.

Image
Waxa Qoray: Sayid-Axmed Dhegay. Qofku inta uu noolyahay waxa habboon inuu ogaado kaalinta uu bulshada kaga jiro. Dabcan ma jiro qof odhan kara hebel waa uu wada saxanyahay. Maya, qof kastaa wax uu ku qaldanyahay baa jiri karta. Sidaa awgeed marka aad ka hadlayso qof waxqabadkiisa macnaheedu maaha inuu qofkaasi wax kasta ku qumman yahay. Intaasi waa uun iga afeef aan buddhig uga dhigayo qormadaydan kooban ee aan ku suntaday "Codkar dhiirran iyo Qalin Irmaan" oo aan tilmaan kooban kaga bixin doono Cabdiraxmaan Yuusuf Ducaale oo ku magac dheer BOOBE. Boobe waxa uu safka hore kaga jiraa inta wax qorta sebenkan aynu joogno. Wuxuu si gaar ah waxa uga qoraa arrimaha Siyaasadda, Fanka iyo Taariikhda. Waxa ka muuqata qoraaladiisa waaya-aragnimada ballaadhan ee uu u leeyahay arrimaha uu wax ka qoray ama uu fagaarayaasha kaga hadlay. Inbadan baan magaciisa maqlayey, aragtina kollay malaa dhawr jeer waan arkay oo ay ka mid ahayd mar uu Stockholm noogu yimi dhammaadkii sagaashan...

taariikh-nololeedkii Xuseen Sh. Axmed (Kadare)

Image
Posted by:  somaliwi   in  Aqoonyahan January 20, 2017 Comments Off on taariikh-nololeedkii Xuseen Sh. Axmed (Kadare) 1,034 Views Magaalada Muqdisho waxa  ku geeriyoodey Xuseen Sheekh Axmed Kadare oo ka mid ah qorayaasha waaweyn ee Soomaaliyeed, hadaba waxa aan halkan kusoo koobeynaa sooyaalka taariikheed ee marxuumka oo raad muuqda ku reebey Soomaaliya. 80-tan  jirka geeriyooday waxaa lagu xusuutaa dadaalkii uu u galay qoraalka Farta Soomaaliga iyo in Soomaaliya yeelato far u gaar ah, waxaa uu ka mid ahaa guddigii qoraalka Farta Soomaaliga, waxaa uu sidoo kale xubin fir fircoon ka ahaa guddigii ku guuleystay qoraalka Soomaaliga, hawshaasi oo uu u igmaday golihii sare ee kacaanka taariikh marka ay ahayd 21 January 1971. Kadare Waxaa uu ka mid ahaa dadkii sameeyay far uu gaar u leeyahay wixii ka horeeyay 60-kii, waliba waxaa uu dagaal iyo dadaal u galay in fartiisa ay noqoto midda Soomaalida isticmaasho. Markii ugu horeysay Qoraalka Far Soomaaliga e...

Aaskii Sanyare iyo Aqoon Durugsanaantii. Waayihii Nololeed ee Prof. Cali Ibraahin Sanyare.

Qoraalka waxaa Diyaariyey AqoonYahay Ahmed Mohamed Diría Cige (Ahmed Torno) 1. Dhalashaddii iyo Dhalaanimaddii Marxuum Cali Ibrahim Maxamed Marxuum Cali Ibrahim Maxamed, magaaladda Hargeysa ayuu ku dhashay gu'gii 1944kii; halkaasoo uu ku hanaqaaday. Dhalimyaranimaddiisiii oo la sheegay inuu aad u firfircoonaa, wuxuu kaalin muuqata kaga jiray ciyaaraha iyo is-dhex-galka bulshadda. Marxuum Cali Sanyare, waxaan xusuusanahay maalin uu ka sheekaynayay berrigii uu yaraa inay Hargeysa ka jireen laba kooxoond oo kubbada cagta ciyaari, oo uu isagu Gudoomiye u ahaa labbadda kooxood midkood, oo aan filayo inuu magaceedu ahaa Xidigaha Hargeysa (Hargeisa Star Club). Ilaahay ha u naxariistee Cali Ibraahim Maxamed, wuxuu ahaa Gudoomiyihii Ururkii Dhalinyarada Somaliyeed ( President of Somali Youth Organization- SYO); oo 1960maadkii laga abaabulay magaalada Hargeysa, ka dibna uu marxuumku ku ku fidiyay dhulweynaha Soomaalidu degto ee Geeska Afrika oo uu ururkaasi ku yeeshay 37 laamood. 2...